~~Ülkemiz ile Belçika arasında 11 Nisan 2014 tarihinde Ankara'da imzalanan Sosyal Güvenlik Anlaşması ve 2 Mart 2016 tarihinde yine Ankara'da imzalanan Sosyal Güvenlik Anlaşmasının Uygulanmasına İlişkin İdari Anlaşma 1 Eylül 2018 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir.
~~Ülkemiz ile Belçika arasında 11 Nisan 2014 tarihinde Ankara’da imzalanan Sosyal Güvenlik Anlaşması ve 2 Mart 2016 tarihinde yine Ankara’da imzalanan Sosyal Güvenlik Anlaşmasının Uygulanmasına İlişkin İdari Anlaşma 1 Eylül 2018 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir.
Anlaşma’nın yürürlüğe girmesi ile 1966 tarihli eski Sosyal Güvenlik Sözleşmesi ve buna ilişkin İdari Anlaşma yürürlükten kalkmış olup, 1966’dan bu yana geçen sürede, tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde ve Belçika’da da ortaya çıkan yeni ve farklı istihdam türlerinin sosyal güvenlik mevzuatında yarattığı değişiklikler her iki ülke vatandaşlarının da menfaatlerini gözetecek şekilde yeni anlaşmalara yansıtılmıştır.
Nitekim, vatandaşlarımıza eski sözleşme ile daha önce sağlanmış olan haklar, yeni anlaşma ile ya aynen muhafaza edilmiş ya da daha da geliştirilmiştir. Bu çerçevede, yeni Sosyal Güvenlik Anlaşması ile getirilen belli başlı değişiklikler aşağıda özetlenmiştir.
• Belçika’da kendi adına ve bağımsız olarak çalışan vatandaşlarımız ile kamu idarelerinde çalışan vatandaşlarımız da Anlaşma kapsamına alınmış; ücretli çalışan vatandaşlarımız gibi, Türkiye’de bulundukları sırada bağlı oldukları kurum adına sağlık yardımlarından yararlanmaları imkan sağlanmıştır.
• Belçika’da yaşayan vatandaşlarımız ile bunların eş ve çocuklarının geçici olarak Türkiye’de bulundukları sırada, acil durumlarda, sağlık yardımlarından yararlanma süreleri, kesintisiz olarak, 45 günden 90 güne çıkarılmıştır.
• Vatandaşlarımızın Türkiye’de yaşayan çocuklarına yapılan aile yardımları (çocuk paraları) baremi yükseltilmiş ve statü ayrımı yapılmaksızın herkes için tek tip aile yardımları sistemine geçilmiştir.
• Emeklilik veya yaşlılık ve ölüm aylıklarının hesaplanmasında, her iki ülke yetkili kurumlarının, gerekirse, Türkiye’de ve Belçika’da geçen sigortalılık sürelerini birlikte göz önünde bulundurmak suretiyle, sigortalının veya hak sahibinin lehine olan aylığı bağlamaları kararlaştırılmıştır.
Anlaşma’nın yürürlüğe girmesinden dolayı vatandaşlarımız tarafından bu aşamada ayrıca yapılması gereken her hangi bir husus bulunmamaktadır.
Yeni Anlaşma ile ilgili olarak, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Müşavirliğimizce hazırlanan daha ayrıntılı bir not ekte sunulmuştur.
Saygı ile duyurulur.
************************************
~~TÜRKİYE-BELÇİKA SOSYAL GÜVENLİK ANLAŞMASI İLE GETİRİLEN BELLİ BAŞLI DEĞİŞİKLİKLER
Türkiye-Belçika Sosyal Güvenlik Anlaşması, 11 Nisan 2014 tarihinde Ankara’da imzalanmış olup, beş (5) bölüm ve 56 maddeden oluşmaktadır.
Anlaşma’nın uygulanmasına İlişkin İdari Anlaşma ise 2 Mart 2016 tarihinde yine Ankara’da imzalanmıştır.
Gerek Anlaşma, gerek İdari Anlaşma, aynı anda ve 1 Eylül 2018 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Anlaşma ve İdari Anlaşma’nın yürürlüğe girmesi ile 4 Temmuz 1966 tarihli Sözleşme ve buna bağlı İdari Anlaşma yürürlükten kalkmıştır.
Anlaşmanın amacı, Belçika’da çalışan vatandaşlarımızın sosyal güvenlik haklarından Belçika vatandaşları ile eşit koşullarda yararlanmalarını sağlamak ve geliştirmektir.
1966 tarihli Sözleşme’nin imzalanmasından itibaren geçen elli yıllık süre zarfında, tüm dünyada olduğu gibi hem ülkemizde hem de Belçika’da yeni ve farklı istihdam türleri ortaya çıkmış; buna bağlı olarak sosyal güvenlik mevzuatında her iki ülkede de önemli değişiklikler yapılmıştır. Nitekim 1966 tarihli Sözleşme, 1981 ve 1996 yıllarında, iki defa gözden geçirilmiş ve toplam 27 maddesi ya kısmen; ya büsbütün değiştirilmiş ya da tamamen iptal edilmiştir. Eski İdari Anlaşma’nın ise, yine aynı şekilde, 42 maddesi değişikliğe uğramıştır.
Yeni Anlaşma, bütün bu gelişmeler ve daha sürdürülebilir bir anlayış çerçevesinde hazırlanarak imzalanmıştır.
Bu kapsamda, sosyal güvenlik yardımlarına hak kazanmak için vatandaşlarımızın Türkiye’de ve Belçika’da geçen hizmet sürelerinin birleştirilmesi; Türkiye’de ikamet eden aile bireylerinin sağlık yardımlarından yararlanması; aylık veya gelir almakta iken ikametini Türkiye’ye nakledenlerin aylık ve gelirlerinin, herhangi bir kesintiye, indirime veya iptale uğramadan Türkiye’de de ödenmesi; her iki akit ülke yetkili makamlarının ve kurumlarının sosyal güvenlik alanında birbirlerine her türlü yardımı yapması ve gereken kolaylığı göstermesi; kişisel bilgilerin gizlenmesi ve verilerin korunması gibi eski Sözleşme ile sağlanmış olan prensipler, ya aynen muhafaza edilmek yada daha da geliştirilmek suretiyle yeni Anlaşma ile de güvence altına alınmıştır.
Anlaşma ile getirilen belli başlı değişiklikler ise aşağıda özetlenmiştir:
 Eski Sözleşme, ülkemiz mevzuatı açısından sağlık yardımlarından faydalanmada sadece 5510 sayılı Kanun’un 4/1-a maddesinde belirtilen ücretli çalışanları kapsamakta iken Anlaşma ile hem bağımsız çalışanlar (4/1-b) yani eski adıyla Bağ-Kurlular ve hem de memurlar (4/1-c) kapsama alınmıştır.
 Vatandaşlarımızın Türkiye’de geçici ikamet (bulunma) esnasında, acil durumlarda, sağlık yardımlarından faydalanma süresi hem 45 günden 90 güne (üç ay) çıkarılmış; hem de bağımsız çalışanlar ve memur statüsünde olanlar da bu uygulamaya dahil edilmiştir.
 Vatandaşlarımızın Türkiye’de ikamet eden çocukları için aile yardımlarından (çocuk paraları) faydalanacak çocuk sayısı yine 4 çocukla sınırlandırılmıştır. Ancak, yardımlardan yararlanma yaşı 14’ten 18’e uzatılmış; eğitime devam halinde yine 25 yaşına kadar yararlanma uygulaması muhafaza edilmiştir. Aynı şekilde, aile yardımları (çocuk paraları) baremi yeniden belirlenmiş; meslek veya iş kolu ayırımı yapmaksızın herkes için tek tip uygulamaya geçilmiştir.
 Bir yardımın doğması, sürdürülmesi veya iyileştirilmesi için üçüncü bir akit ülkede geçen hizmet sürelerinin, çakışmamak kaydıyla, birleştirilmesi sağlanmış; aynı şekilde, her iki akit ülke sigorta kurumlarınca ödenmekte olan veya ödenecek olan malullük, iş kazaları ve meslek hastalıkları ile emeklilik veya yaşlılık ve ölüm nakdi yardımlarının, hastalık ve analık hariç, üçüncü ülkede de ödenmesi imkanı getirilmiştir.
 Taşımacılık sektöründe çalışanlar, Anlaşma’da, kara, hava, deniz ve demiryolları olarak ayrı ayrı belirtilmiştir. Ayrıca, bu sektörde bağımsız çalışanlar da Anlaşma’ya dahil edilmiş; 2006 tarihli ve 186 sayılı ILO Sözleşmesine atıfta bulunulmuştur.
 Eski Sözleşme’de, Türkiye’de veya Belçika’da geçici görevlendirme süresi 24 ay ile sınırlandırılmış ve bunun istisnai olarak bir süre daha uzatılabileceği belirtilirken, Anlaşma ile 24 ayı ilk aşamada; 36 ayı da uzatma aşamasında olmak üzere geçici görev süresi azami beş (5) yıl ile sınırlandırılmıştır. Ayrıca, üçüncü bir ülkeye geçici olarak gönderilen bir kişinin, buradan da diğer akit ülkesine geçici olarak gönderilebilmesine de imkan tanınmıştır.
 Anlaşma kapsamında kullanılacak formülerler (30 farklı formüler) “TB” veya “BT” olarak değil, “TR-BE” veya “BE-TR” olarak kodlanmıştır.
 Sağlık harcamalarına ilişkin kurumlar arası hesaplaşmada ödemelerin, “götürü” tutar üzerinden değil “fiili” tutar üzerinden yapılması kararlaştırılmıştır.
 Sosyal güvenlik yardımları ve primlere ilişkin sınır ötesi sahtecilikle birlikte mücadelede edilmesi hükme bağlanmıştır.
 Anlaşma’nın yürürlüğe girmesi için öngörülen süre, bir aydan, üç aya; feshi için öngörülen süre ise 6 aydan, 12 aya çıkarılmıştır.
 Anlaşma’da, eski Sözleşme’de yer alan “vatansız”, “mülteci” gibi tanımlara yer verilmemiş; buna karşılık “sigortalı”, “ülke” gibi yeni tanımlara yer verilmiştir.
 Eski Sözleşme’de madenlerde çalışanlarla ilgili özel hükümlere yer verilirken Anlaşma’da, böyle bir ayrıma gidilmemiştir.
 Eski Sözleşme’de, cenaze yardımına ilişkin hükümlere yer verilirken Anlaşma’da yer verilmemiştir.
 Eski Sözleşme’de, iş kazasına uğrayan veya meslek hastalığına tutulan kişilerin konsolosluklara bildirilmesi ve yine aynı şekilde, idari yardımlaşma bakımından elçilik ve konsolosluklardan yardım talebinde bulunulmasına yer verilirken Anlaşma’da böyle bir uygulamaya ihtiyaç duyulmamıştır.
Ayrıntılı bilgi için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Müşavirliğimize aşağıda iletişim bilgilerinden ulaşabilirsiniz.
Anlaşma ve İdari Anlaşmanın Türkçe, Fransızca ve Flamanca metinlerine Resmi Gazete’nin sitesinden ulaşmak mümkündür.
NOT:
Sosyal Güvenlik Anlaşması, 28 Eylül 2017 tarihli ve 30194 sayılı Resmi Gazete ’de (mükerrer)
İdari Anlaşma ise 30 Kasım 2017 tarihli ve 30256 sayılı Resmi Gazete ’de (mükerrer)
yayımlanmıştır.
T.C. Brüksel Büyükelçiliği
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Müşavirliği
Rue Montoyer 4, 1000 Bruxelles
bruksel@csgb.gov.tr
02/513.31.28
