Avrupalı Türklerin ağırlıklı olarak ülkemize gelip SSK üzerinden borçlanabilmeleri için tek çıkış yolu 08.05.2008 günü sonrası sigortalı bir işyerinde çalışmaktan geçmekte idi. İşte bu konuda devlet 28 Kasım 2013 gün ve 39 nolu Genelge ile sözleşmeli ülkede sigorta primi ödeniyor olsa dahi ülkemizde aynı anda sigortalı çalışma hususunda da kolaylık da sağlamıştı.
Avrupalı Türklerin ağırlıklı olarak ülkemize gelip SSK üzerinden borçlanabilmeleri için tek çıkış yolu 08.05.2008 günü sonrası sigortalı bir işyerinde çalışmaktan geçmekte idi. İşte bu konuda devlet 28 Kasım 2013 gün ve 39 nolu Genelge ile sözleşmeli ülkede sigorta primi ödeniyor olsa dahi ülkemizde aynı anda sigortalı çalışma hususunda da kolaylık da sağlamıştı.
08.05.2008 günü sonrası Yurtdışı Borçlanma Kanunu’ndan SSK üzerinden faydalanmak ve emekli olabilmek için mutlaka ülkemizde bir sigorta girişi yani SSK’lı kısa süreli de olsa çalışması gerekmekte idi. Bu uygulama 01.08.2019 tarihine kadar devam etti. Ancak Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) planlı denetimleri ve şikayet üzerine denetimlerini arttırarak yurtdışı yapanların borçlanma öncesine ilişkin SSK kapsamındaki çalışmalarının fiili olmadığı (sahte sigortalılık) gerekçesi ile çalışmaların iptaline yönelik işlemler yapmaya başladı. Bilindiği üzere yurtdışı borçlanma işlemlerinde 01 Ağustos 2019 sonrası işlemlerin BAĞ KUR kapsamında olacağına ve borçanmada borcu ödediği tarihten geriye doğru prim hesaplamasının yapılacağına hüküm verilmiş, günlük bedel 38.38 TL’ ye çıkarılmıştı. BAĞ KUR kapsamında borçlanan kişilerin de, bu durumla paralel olarak ödeyeceği para ve satın alacağı gün arttığı gibi aylıkları SSK’ya oranla yarı yarıya düştüğü aşikar.
Yurtdışında yaşayan vatandaşlarımızın büyük bir kısmı 01 Ağustos 2019 öncesi müracaat ederek günlük bedel artışından olumsuz etkilenmemek, yüksek aylık almak, Türkiye’de usulüne uygun bir çalışmanın ardından borçlanma işlemlerini tesis ettiler.
TORBA YASADA YAPILAN DÜZENLEME
11 Eylül 2014 tarihinde çıkarılan Torba Kanun ile vatandaşlarımıza, hatta mavi kartlı olsalar bile kısa süreli çalışma hakkı çıkarılmış ve bu çalışmanın yurtdışı süreleri ile çakışma olarak değerlendirilmeyeceği hüküm altına alınmış idi. Bu nedenle yurtdışında çalışan, ikamet eden vatandaşlarımız yurtdışı borçlanma işlemlerinde fayda sağlayacak kısa süreli çalışmalar yaparak, geleceklerini planladılar.
Ancak son zamanlarda denetleme sayısını artıran Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) planlı denetim veya şikayetler üzerine Avrupalı Türkleri de içine alacak şekilde SSK’lı çalışmaların fiili yani, her gün işyerine gidip gelmiş mi? Şeklinde bir uygulama ile zaman zaman kanaat, zaman zaman ise çapraz denetimlerle SSK’lı çalışmaları sahte sigortalılık diye değerlendirerek SSK’lı çalışma iptal edilmekte.
Bunun beraberinde aylıkların iptali sonucunu doğurmakta. Aylıklar iptal edildiğinde 10 yıl geriye doğru gidilmek suretiyle alınmış olunan aylıklar yersiz olarak değerlendirilip, gecikme zammı ve faiz eklenerek borç çıkarılmakta. Ayrıca yapmış olduğunuz yurtdışı borçlanmaları BAĞ KUR statüsünde değerlendirmekte, ayrıca en kötüsü SSK kapsamında aylık bağlanan vatandaşlarımızın aylıklarını iptal edilerek yersiz ödeme olarak ödenen aylıkları geri almaktadır.
BU DENETLEMELER NEREDEN KAYNAKLANDI?
Kayıtdışı işçiliği önlemek için devlet yıllık programlar dahilinde planlı denetim ve teftişler yapmakta. 2020 yılı hedefi 43.000 işyerini teftiş etmek şeklinde. Bir işyeri denetlenir iken kısa süreli sigortalıklarda usulüne uygun olup olmadığı filli çalışıp çalışmadığı incelemeye tabi tutulmakta. Hayatın genel akışına baktığımızda yurtdışından gelen vatandaşın o işyerinde 3, 4 gün fiilen çalışması mümkün değil. İş akışını önlediği gibi, o işi öğrenmesi de mümkün değil. Yine de SGK Kurumu kanun lafzına uygun sigortalılık var mı, yok mu? Bunu denetlemekte. Sonuçta yurtdışı borçlanma yapanların ekseriyesi fiilen çalışmadığı için bu yapılan işlemler sahte sigortalı olarak denetim raporlarına girmekte. Denetim Raporları SGK İl Müdürlüklerine gönderilerek denetime girmiş olan aylıklar iptal edilmekte. Veya aylık almıyor olsanız dahi yurtdışı borçlanmalar geçersiz sayılmakta ve BAĞ KUR’lu değerlendirilmekte. Denetimlerde sigortalılıklar şu yönüyle iptal edilse konuyu anlamak mümkün. Öncelikle muhasebe hatası yönüyle düşünüldüğünde Türkiye’de iken çalışmaya başlayan vatandaşlarımız yurtdışına çıkış yaptıklarında dahi çalışmalarına devam ettiler. İşten çıkış işlemleri gerçekleştirilmedi ve bu bir olumsuz görüş oluşturdu. Dahası vatandaşımız fiili çalışma yapar iken, yine çıkış bildirgesi düzenlemeden başka bir ilde sağlık hizmetlerinden faydalandı ve neticede fiili çalışması da iptal edildi. İptal işlemleri fiili değil diye yani sosyal güvenlik mevzuatına göre “sahte sigortalılık” altında değerlendirilmekte. Bu işlem sırasında zaman zaman kanaat oluşturularak veya çapraz kontroller yaparak sağlanmakta. “Denetim sonucu sahte sigortalılık olarak değerlendirilen fiili çalışmamadan dolayı Avrupalı Türk’ü çalıştıran işveren ve sigortalı Cumhuriyet Savcılığı’na suç duyurusu yapılarak kamu zararı yönüyle dava açılmaktadır.”
VATANDAŞLARIMIZIN DİKKAT ETMESİ GEREKEN HUSUSLAR NELERDİR?
Yurtdışı borçlanmasının zorlaştıgı, primlerin arttığı, üstüne üstlük alınacak aylıkların yarıya düştüğü mevcut düzenlemede 01 Ağustos2019 öncesi müracaat yapanlar çalışmalarını e-Devlet üzerinden kontrol ederek durumlarını öğrenebilirler.
Çalışmaların iptali ile karşılaşanlar ödediği parayı geri alabileceği gibi kadın ise son yılları SSK üzerinden doğum borçlanması yaparak SSK üzerinden hakkını sonuna kadar zorlamalı. Diğer yöntem ise 5400 güne tamamlayarak BAĞ KUR üzerinden yaşı ilerlemiş ise emekli olabilir veya yaş şartını bekleyebilirler. Bu arada “sahte sigortalılık” yani fiili çalışma olmadığı kanaati ile iptal edilen sigortalılık sonucu aylığı bağlananların aylığı iptal edilip yersiz ödeme olarak geri istenmekte Yurtdışı borçlanmaları ise geçerli sayılmakta ancak BAĞ KUR hizmeti olarak sayılmaktadır.
KONUYU İŞ MAHKEMESİNE TAŞIMAK GEREKİYOR
Bu durumda olanlar konuyu İş Mahkemesi’ne taşıması gerekmekte. Bu durumda izlenecek yol uzun bir süreç ve maliyet getiren bir başvuru şekli. Diğer yöntem ise uygulayıcı kurum ve devlet şu anda bekleyen tebligat aşamasında olan denetim raporlarının uygulanmamasını işlemden kaldırmalı ve aylığı iptal edilenlerin haklarının iadesi hususunda ise acil olarak bir düzenleme yapmalı.
hasan karahaliloglu sahte borclanma yurtdisi borclanma emeklilik iptal
