Birkaç gün önce Türkmenistan heyeti Brüksel'i ziyaret etti ve Avrupa Birliği (AB) Enerji Komisyonu Başkan Yardımcısı Maroş Şefçoviç ve Avrupa Komisyonu Enerji Genel Müdürlüğü temsilcileriyle bir araya geldi.
Birkaç gün önce Türkmenistan heyeti Brüksel’i ziyaret etti ve Avrupa Birliği (AB) Enerji Komisyonu Başkan Yardımcısı Maroş Şefçoviç ve Avrupa Komisyonu Enerji Genel Müdürlüğü temsilcileriyle bir araya geldi.
Görüşmelerde, enerji sektöründe Türkmenistan ve AB arasındaki işbirliği, ortaklığın yasal çerçevesinin modernleştirilmesi, Trans-Hazar doğalgaz boru hattı inşaatı projesinin uygulanması gibi konular üzerinde duruldu. Buna ek olarak, Hazar Kalkınma Kurumunun (CDC) ilkelerinin daha da iyileştirilmesi, ekonomik, çevresel ve ticari konular dahil olmak üzere bu enerji projesinin uygulanmasına yönelik çalışma grubunun müzakerelerinin sürdürülmesine değinildi.
AB yetkilileri, Trans-Hazar gaz boru hattının inşaasına ve Türkmen doğalgazı’nın Avrupa pazarına arzına büyük ilgi gösterdi. AB müzakerecileri bu büyük enerji projesinin uygulanmasında yatırım çekmeye istekli olduklarını belirttiler. Hazar Denizi’nin Hukuki Statüsü Konvansiyonunun kabulü sayesinde Hazar Denizi boyunca bir gaz boru hattı döşenmesi için gerekli yasal çerçeve oluşturulmuştur. Trans-Hazar doğalgaz boru hattı projesi Hazar Denizi’nin Türkmen kıyısından, en az 30 yıl süreyle, her yıl 30 milyar metreküp miktarında doğalgazın Avrupa pazarına arzını öngörüyor.
YÜRÜYEN YOL ALIYOR
Trans-Hazar doğalgaz boru hattıyla (THBH) ilgili, bu projenin uygulanmasına karşı kaç tane “argüman” getirildi, ne kadar uzman gerekliliğini kanıtlamak için mücadele etti veya tam tersine inşaatının imkansızlığını savundu. Proje, daha sonraki süreçte, bölge ülkeleri için bir çekim merkezi haline geldi. THBH projesiyle eski dünyaya gaz arzının çeşitlendirilmesini en üst düzeye çıkarmak için uğraş veren Avrupa Birliği de ilgilendi. 2011 yılında Brüksel, Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) boru hattının ve Bakü-Tiflis-Erzurum Güney Kafkasya Doğalgaz Boru Hattı’nın (GKBH) devreye alınmasından önce AB’nin enerji önceliklerinden biri haline gelen THBH’nin hayata geçirilmesi konusunda, Türkmenistan ve Azerbaycan ile müzakerelere başlama talimatını onayladı.
Avrupa için THBH’nin ana değeri, Güney Gaz Koridoru adı verilen iddialı bir projenin parçası olarak Türkmen ve sonra Özbek ve Kazak gazını Avrupa pazarına tedarik etmektir. Son olarak, 12 Ağustos 2018’de Kazakistan’ın Aktau şehrinde, Hazar Denizi’nin Hukuki Statüsüne ilişkin beş taraflı Sözleşme imzalandı. Bu, Türkmenistan’ın sadece Azerbaycan’la anlaşarak, Trans-Hazar gaz boru hattını döşemesine izin verdi. Aşkabad’ın yirmi yıldan uzun bir süredir ısrar ettiği bu iki taraflı anlaşmaların yeterliliğine dair bir fıkra hükmü, THBH’a yabancı yatırımların yolunu açmaktadır. Onun Hazar Denizi ve Kafkasya’dan Avrupa’ya olan rotası, Türkmen gazının Avrupa enerji piyasasına girmesine izin verecektir. İsveç’te yaşayan bir Orta Asya uzmanı olan Victoria Rodionova’ya göre “şimdi Türkmenistan’ın yatırım ortamı uluslararası şirketler için yeni renkler oluşturacaktır”.
Bu, Türkmenistan Devlet Başkanı Yardımcısı R. Meredov öncülüğündeki Türkmenistan delegasyonunun Brüksel’deki AB kurumlarının yetkilileriyle bir araya geldiği ziyaret ile teyit edildi. Özellikle, Avrupa Birliği Enerji Komisyonu Başkan Yardımcısı Maroş Şevçoviç ile bir toplantı yapıldı. Bu toplantıda, AB ile Türkmenistan arasında imzalanan ve 2008 yılında imzalanan Mutabakat ve İşbirliği Mutabakat Zaptı çerçevesinde enerji sektöründeki Türkmenistan ve AB arasındaki işbirliğini artırma konuları görüşüldü.
Türkmen heyeti başkanı, AB’nin Türkmenistan’ın önemli bir ortağı olmaya devam ettiğini ve Türkmen doğalgazının Avrupa yönünde ilerlemesi için ortak enerji projelerini görüşmeye devam etme hususunda ülkemizin ilgisini vurguladı. AB temsilcileri, sadece Türkmenistan’ın ulusal hedeflerini karşılamakla kalmayan, aynı zamanda kıtanın enerji güvenliğini güçlendirmeyi amaçlayan bu önemli enerji projesinin uygulanmasında yatırım çekmeye yardımcı olma konusundaki isteklerini dile getirdiler.
Toplantının sonunda, taraflar yakıt ve enerji alanında verimli ve karşılıklı olarak yararlı bir işbirliği için, bu diyaloğu hem ikili hem de çok taraflı düzeyde sistematik bir temelde sürdürmeyi kabul ettiler. Bu nedenle, Türkmenistan’ın herkes için faydalı olan bir boru hattını Avrupa istikameti doğrultusunda döşemeye açık çabalarının sonuçları yavaş yavaş olsa da, ana hatları ile belirmeye başlıyor. Dedikleri gibi, yürüyen yol alıyor. www.belcikaaydinhaber.com
